Dar es Salaam.
Ujenzi wa Bandari ya kwanza ya uvuvi nchini Tanzania, Kilwa Masoko, iliyoko kwenye pwani ya Bahari ya Hindi katika mkoa wa Lindi, uko karibu kukamilika, ikiwa tayariimefikia asilimia 70.
Mradi huu ni hatua muhimu katikamkakati wa Tanzania wa kukuza sekta ya uvuvi wa bahari kuuna kuboresha maisha ya maelfu ya wavuvi.
Mradi huu, ambao unagharimu TSh 289.5 bilioni, unatarajiwakutengeneza ajira 30,000 na unatarajiwa kuwa kamili ifikapoJanuari mwakani.
Mara baada ya kukamilika, bandari hiiitakuwa na uwezo wa kuchakata tani 60,000 za samaki kilamwaka, hatua muhimu katika jitihada za Tanzania za kuongeza uwezo wake wa kunufaika na soko lenye faida la uvuvi wa bahari kuu.
Mojawapo ya vipengele muhimu vya mradi huu ni kituo cha kuchakata samaki, ambacho kina lengo la kuwawezeshawavuvi wa ndani.
Wavuvi watawezeshwa kuongeza mavunoyao kutoka kilo 1 hadi kilo 100 kwa siku. Ongezeko hililitaongeza faida na kuboresha hali zao za kiuchumi.
Aidha, wanawake wanaoshiriki katika sekta hii wanatarajiwa kuonafursa zaidi katika kilimo cha mwani, huku uzalishajiukitarajiwa kuongezeka kutoka tani 4,000 hadi tani 10,000 kwa mwaka, kulingana na taarifa za Wizara ya Mifugo naUvuvi.
Mkurugenzi wa Miundombinu na Maendeleo katika Wizarahiyo, Bw George Kwandu, alisema kuwa kwa sasa Tanzania haijafaidika kikamilifu na uvuvi wa bahari kuu kwa sababusehemu kubwa ya samaki huvuliwa na meli kubwa za kigeniau kutupwa kwa kukosa vifaa vya usafirishaji.
Bandari hiimpya itasaidia kutatua changamoto hizo, kuruhusu samakiambao uvuaji wake hawajafungwa kwenye mikataba wa ainayeyote kuletwa Kilwa Masoko, ambapo watachakatwa nakuuzwa kwa wafanyabiashara, hivyo kuunda mnyororo wausambazaji wenye ufanisi na faida zaidi.
"Bandari hii ya uvuvi italeta mabadiliko makubwa katikasekta ya uvuvi nchini Tanzania. Itakuwa na uwezo wakuhifadhi tani 1,800 za bidhaa za samaki kwa wakati mmojana kuhudumia meli zenye urefu wa hadi mita 35," alisemaBw. Kwandu.
Bandari ya Uvuvi ya Kilwa Masoko inatarajiwa kuwa kitovucha uvuvi wa bahari kuu, ikileta miundombinu muhimuitakayokuza sekta ya uvuvi nchini Tanzania na kusaidia jamiiza ndani kuongeza uzalishaji wao wa kiuchumi.
Mwezi uliopita, wakati wa Mkutano wa 8 wa MawaziriWanaosimamia Bahari, Maji ya Ndani, na Uvuvi wa Shirika la Nchi za Afrika, Karibiani na Pasifiki (OACPS), Waziri waMifugo na Uvuvi, Mhe. Abdallah Ulega, alisema kuwawavuvi wadogo wanachangia kwa kiasi kikubwa sekta yauvuvi nchini.
Alisema asilimia 95 ya wavuvi wa Tanzania wanafanya kazi kwa kiwango kidogo, wakichangia kwa kiasikikubwa uchumi na usalama wa chakula.
Tanzania huzalisha tani 472,579 za samaki kwa mwaka, hukutani 429,168 zikivuliwa kutoka kwenye maji ya asili. Sekta hiiinachangia Sh3.4 trilioni kwa mwaka, ikiwa na ukuaji waasilimia 1.9 na kutoa ajira kwa watu 230,000 moja kwa moja.
Kukamilika kwa Bandari ya Uvuvi ya Kilwa Masokokunatarajiwa kuwa na athari kubwa katika kubadilisha sektaya uvuvi nchini Tanzania.
Bandari hii inalingana na juhudi za hivi karibuni za Tanzania kuboresha teknolojia ya uvuvi nakufikia masoko ya kimataifa, hasa kwa samaki aina ya jodari(tuna).
Serikali ya Tanzania, kupitia Mamlaka ya Uvuvi waBahari Kuu, imesaini makubaliano na wamiliki wa meli za uvuvi na kupata ufadhili kutoka USAID kwa ajili yakutekeleza mfumo wa ufuatiliaji wa kielektroniki kwenyemaji ya bahari kuu.
Mpango huu unalenga kusaidia Tanzania kunufaika na soko la faida la jodari nchini Marekani.
Bandari ya Uvuvi ya Kilwa Masoko ni sehemu ya ajenda panaya maendeleo chini ya utawala wa Rais Dkt. Samia SuluhuHassan, inayolenga kuwawezesha wanaoshiriki katika sektaza uzalishaji wa Tanzania.
Rais, ambaye alizindua ujenzi wabandari hiyo mnamo Septemba 2023, anaona mradi huo kamakichocheo cha ukuaji wa uchumi wa buluu nchini, kikiletaajira na kurahisisha mchakato wa kuongeza thamani kwabidhaa za samaki.
Serikali ya Rais Samia imeongeza kwa kiasi kikubwa bajetiya Wizara ya Maendeleo ya Mifugo na Uvuvi hadi Sh460.334 bilioni kwa mwaka wa fedha 2024/25, kutoka Sh 176 bilioni mwaka wa 2021/22 na Sh 66.8 bilioni pekee mwakawa 2020/21. Uwekezaji huu unaonyesha dhamira ya serikalikatika kuimarisha mabadiliko ya kiuchumi kwenye sekta yamifugo na uvuvi nchini Tanzania.
Wakati wa uzinduzi wa Bandari ya Kilwa Masoko, Rais Hassan pia alitaja mipango ya kujenga bandari nyingine kamahiyo Bagamoyo ili kufaidika na ukanda mpana wa pwani waTanzania. Alisema bandari ya Kilwa itafungua fursa sio tukwa wavuvi, bali pia kwa wale wanaohusika katika mchakatowa kuongeza thamani, kama vile kilimo cha mwani nauchakataji wa samaki.
"Kama Kilwa haitapata mabadiliko makubwa baada ya mradihuu, tutahitaji kukaa chini na kutathmini tatizo liko wapi, kwakuwa serikali inawekeza fedha nyingi kuwawezesha wananchi na kutatua changamoto zao," Rais alisema.
Pia alizungumziamipango ya kuboresha uwanja wa ndege ili kuwezeshausafirishaji wa bidhaa za samaki kutoka Kilwa, kulingana namafanikio ya bandari hiyo.
Ujenzi wa Bandari ya Uvuvi ya Kilwa Masoko unatarajiwakuchukua miezi 36, ikiwemo miezi 24 ya ujenzi na mwakammoja wa usimamizi.
